Aboriginal vlag

TORRES STRAIT ISLANDER - VLAG

 

Geoffrey GURRUMUL YUNUPINGU

bron tekst: De Standaard
HIJ ZINGT HARTVERSCHEUREND MOOI — Gurrumul heeft eerst Australië veroverd en lijkt met zijn Aboriginalblues nu ook de rest van de wereld voor zich te winnen. Noveltyact of volwaardige singer-songwriter?
En weer wellen er tranen op. De stem van Gurrumul blijkt live even mooi, zuiver en hartverscheurend als op plaat. Hij raakt een snaar die wij allang verloren achtten. Hij spreekt een gevoel aan dat we nog maar zelden durven tonen.

Hij zingt zoals hij is: puur en in volstrekte harmonie met zichzelf. De zanger laat zich in de clubzaal van het Berlijnse Admiralspalast begeleiden door twee violisten, een gitarist en een bassist (op plaat doet hij het alleen), zodat de songs wat meer body krijgen. Toch is het zijn stem waarmee hij het publiek ruim een uur lang in de ban houdt.

Na de stilte van de ontroering volgt een stormachtig applaus, maar Gurrumul brengt geen bisnummer, omdat hij geen zin heeft in het gedoe, zullen we later vernemen, en zich een beetje geneert om zijn blindheid.

Geoffrey Gurrumul Yunupuynu komt er de volgende dag in het hotel ook niet bijzitten voor het interview. Hij verstaat wel Engels, spreekt het ook een beetje, maar krijgt geen vat op de definitie van een geënsceneerd gesprek. Het is een artificiële situatie zoals die zich in zijn denk- en leefwereld zelden of nooit voordoet. 'We hebben het één keer geprobeerd', zegt Gurrumuls vriend, 'ontdekker' en producer Michael Hohnen. 'Zijn lippen trilden en hij probeerde alleen maar antwoorden te geven waarvan hij dacht dat de journalist ze wilde horen.'

Gurrumul zal vandaag niet eens zijn hotel verlaten. Veel te koud, en de toeristische attracties kan hij toch niet zien. Hohnen heeft hem wel eens meegenomen naar een dierentuin, waar hij op zijn minst iets bijzonders zou kunnen horen. Maar het idee dat al die dieren achter glas moeten leven, stond Gurrumul niet aan. Net zomin als hij begrijpt waarom een blinde man een donkere bril zou dragen.

Hohnen: 'Weinig culturen staan zover van elkaar als de Aboriginal- en de westerse cultuur, en ik heb toch al behoorlijk wat landen bezocht. De Aboriginals hebben bijvoorbeeld geen woorden voor “alstublieft, en “dank u,, wat voor ons toch redelijk fundamentele begrippen zijn. Ze veronderstellen niet, ze oordelen niet, ze leven in het hier en nu. Wij wonen weliswaar in hetzelfde land maar tegelijk in twee totaal verschillende werelden.'

Singer-songwriter

Gurrumul is afkomstig van Elcho Island, voor de kust van Arnhem Land, een kleine 550 kilometer van de dichtstbijzijnde stad Darwin. Maar hij is niet zomaar een blinde Aboriginal die door een welwillende blanke producer uit de bush naar de studio werd gehaald. In de jaren 1990 toerde hij al rond de wereld met Yothu Yindi, een fusion band van blanke en Aboriginalmuzikanten, die ook bij ons een hitje scoorde ('Treaty'), én die de didgeridoo introduceerde in de popmuziek.

Maar dat was niet de muziek die Gurrumul wilde maken. Hij zingt bij voorkeur ingetogen, bluesy liedjes en begeleidt zichzelf daarbij op gitaar. Hij houdt het instrument weliswaar 'ondersteboven', de hals naar rechts gericht, maar in essentie is Gurrumul een singer-songwriter. Zijn favoriete artiesten zijn trouwens The Eagles, Dire Straits, Bruce Springsteen en andere rockiconen. Zelfs Kylie Minogue vindt hij leuk. Behalve de vele honderden ooms, neven en vrienden uit zijn gemeenschap natuurlijk, want bij de Yunupunyu worden songs geput uit het collectieve geheugen, uit de liedjes en verhalen die de mannen al generaties lang meedragen. Zo zijn Woody Guthrie en Bob Dylan destijds ook begonnen.

Michael Hohnen overtuigde Gurrumul een vijftal jaar geleden om solo te gaan. Hij had de zanger leren kennen in het kader van een universitair voorlichtingsproject over platencontracten, auteursrechten en andere aspecten van de muziekindustrie. Gurrumul had intussen zijn eigen groep opgericht, Saltwater Band, van wie Hohnen ook de eerste twee albums heeft geproduceerd. 'Ik zei tegen hem: je zit nu twintig jaar in de muziek. Je was de drijvende kracht van Yothu Yindi, je hebt een eigen band, en toch horen we nooit jouw prachtige stem. We horen je nooit zoals je zelf het liefst muziek maakt, met je gitaar, onder vrienden, rond het vuur.'

'Aboriginals vertrouwen zelden blanke mensen maar we kenden elkaar al jaren. We waren echt vrienden geworden, en alles wat ik hem ooit beloofd had, was tot dan toe ook uitgekomen. Ik stelde voor dat ik hem zou begeleiden op (staande) bas, dat geluid beviel hem, en we waren vertrokken.'

'De eigenlijke opname heeft uiteindelijk maar een week in beslag genomen. De plaat moest warm en natuurlijk klinken, zonder productietechnieken die na twee jaar al gedateerd klinken.'

Geboortegrond

Gurrumul zingt vooral over zijn voorouders, zijn totems en de natuurlijke verbondenheid met zijn geboortegrond. De dromerige beeldspraak getuigt van een groot respect voor de schepping en alle levende wezens - voor zover de Engelse vertaling (in het cd-boekje en live op een groot scherm) al de volledige, spirituele betekenis weergeeft van de teksten.

Eén keer schakelt Gurrumul over op het Engels, enkele zinnen maar, in zijn persoonlijke anthem 'Gurrumul history (I was born blind)'. Vreemd toch, dat hij net daar een oud revolutionair westers credo aanhaalt: 'United we stand, divided we fall / Together we'll stand in solidarity.'

'Dat heeft hij waarschijnlijk gehoord van zijn oom, die Gurrumul van kindsbeen af begeleid heeft, en hem heeft ingeprent dat hij in staat was om de boodschap van de aboriginals naar buiten te brengen', zegt Hohnen.

'Het Yunupunyu-volk is pragmatisch ingesteld. Ze zijn bereid om de westerse cultuur in de armen te sluiten, zonder hun eigen cultuur daarbij te verloochenen. Ze willen laten weten dat ze deel uitmaken van het grote geheel, dat ze niet ergens in de marge van de mensheid leven.'

'Maar politiek interesseert Gurrumul niet. Hij is alleen bezig met muziek en cultuur. Hij is zich er goed van bewust dat hij in zijn muziek twee culturen samenbrengt, zijn eigen aboriginal tradities in de teksten en de westerse invloed in de muziek.'

'Hij zou ook echt etnische muziek kunnen maken, zoals we live een heel kort stukje doen, maar dan zou hij maar honderd platen verkopen. Zo vreemd klinkt die muziek ons, westerlingen, in de oren. Met deze plaat is Gurrumul in staat om een bijdrage te leveren tot het groeiende bewustzijn rond het culturele erfgoed van de aboriginals. We kunnen nog zoveel leren van zijn volk, over het land, over de zee, over de dieren, over kruiden en vruchten, over de universele wetten van de natuur.'

'Ik heb een prima opleiding gekregen, maar zelfs daar werd met geen woord over de aboriginals gerept. De geschiedenis van Australië begon in de 18de eeuw, is ons altijd geleerd. Daar komt nu langzaam verandering in.'

Bekende Australiër

Gurrumul is met zijn plaat in een klap een Bekende Australiër geworden, Australian of the Year van de immense Northern Territories, winnaar van ettelijke awards, en een graag geziene gast op feestelijke en plechtige gelegenheden. Ook de Australische eerste minister Kevin Rudd heeft hem al een paar keer ontvangen.

Niet dat Gurrumul daarop zou kicken. Hohnen: 'Hij reageert niet zoals wij, enthousiast en verwachtingsvol. Hij zegt pas nadien wat hij ervan vond. Als ik vandaag tegen Gurrumul zou zeggen dat hij nooit meer zou toeren, zou hij daar geen enkel probleem mee hebben. Dat is het grote voordeel als je in het hier en nu leeft. Het is ook een sterk statement: ik sta boven de eeuwenlange dominantie van de westerse cultuur. Ik heb mijn voorouderlijke verhalen die me voeden, en mijn gemeenschap die me steunt.'

En zijn dromen natuurlijk, die voor de aboriginals samenvallen met de werkelijkheid. Ze geven de mens een plaats in de wereld, een identiteit, en genoeg kennis om ook de identiteit van de anderen te herkennen.

Gurrumul heeft Hohnen onmiskenbaar geïnspireerd en tot nieuwe inzichten gebracht, net zoals hij de zanger heeft verrijkt. Ook in letterlijke zin: de opbrengst van de cd-verkoop moet intussen in de miljoenen lopen. 'Maar dat geld verdeelt hij gewoon onder familie en vrienden', vertelt Michael Hohnen. 'Luxevoorwerpen koopt hij nooit. Het duurste apparaat wat ik ooit voor hem heb moeten kopen, was een gettoblaster. En áls hij iets koopt, komen de anderen het trouwens toch weghalen, omdat ze alles delen. Ieder heeft een eigen huis, maar je kunt ook zomaar bij iedereen binnenlopen.'

'Dit album is evenzeer een creatie van de gemeenschap, van alle aboriginals zelfs, als van de individuele artiest Gurrumul. Dus zijn ook alle vruchten van die gezamenlijke creatie gemeenschappelijk. Is dat geen geweldig idee?'

www.gurrumul.com
 

CHARLIE MCMAHON

Charlie McMahon was de didgeridoo speler van de super bekende groep Midnight Oil, afkomstig van Australië. Daarna had hij zijn eigen groepen zoals Gondwanaland, met cd's als Tjila tjila, ...

MARK ATKINS

XAVIER RUDD

Canberra

Canberra heeft een ongewone geschiedenis. Jarenlang streden Sydney en Melbourne om de hoofdstad-titel. Om een eind aan deze rivaliteit te maken, werd er in 1908 besloten om maar een nieuwe hoofdstad te bouwen; precies tussen Sydney en Melbourne.

In de staat New South Wales werd een hap van 2400 km² gehaald en een nieuwe stad gesticht. In het midden daarvan verrees de nieuwe hoofdstad die de Aboriginal naam voor ontmoetingsplaats kreeg: Canberra.

Voor dit gigantische project werd een wereldwijde ontwerpwedstrijd uitgeschreven. De Amerikaan Walter Burley Griffin won. Hij ontwierp een ruim opgezette tuinstad met brede straten en veel parken. In het middelpunt ligt het mooie, kunstmatige meer Lake Burley Griffin.

Canberra ademt een landelijke en relaxte sfeer uit. Zelfs kangoeroes hupsen hier nog door de buitenwijken.

Naast veel nationale bezienswaardigheden die je veel vertellen over de geschiedenis én toekomst van Australië, heb je hier ook veel leuke winkels, markten, restaurantjes en galeries, met zowel inheemse als internationale kunst. 
 

bron: australie.nl 

De didgeridoo is een blaasinstrument, afkomstig uit Australie waar de aboriginals in het noorden het instrument reeds duizenden jaren bespelen. Verhalen doen de ronde dat de didgeridoo al 40 000 jaar zou bestaan. De oudste bewijzen zijn in de vorm van rotstekeningen in Kakadu regio, die zo'n 1000 tot 2000 jaar oud zijn. De didgeridoo vindt zijn oorsprong in Noord-Oost Arnhemland in Noord-Australie, waar hij Yidaki noemt. Deze holle blaaspijp is een door termieten uitgeholde eucalyptusboom of -tak.

Meer weten ?  Volg dan een van mijn workshops of een lessenreeks didgeridoo! Contacteer me hiervoor via: info@didgeridoo.be of 0486 05 56 72 !